Jelena Milinković i Vladimir Stojnić

Iz čitalačkih dnevnika za 2012.

Jelena Milinković: Crtice iz prethodne pesničke godine
(Topić, Popović, Seferović, Šuškić, Vasić)

Jedan od značajnih događaja iz prethodne godine predstavlja pokretanje edicije Najbolja, koje izdaje Udruženje književnika i književnih prevodilaca Pančevo. Ovo pokretanje izdavaštva u okviru postojećih institucionalnih okvira pokazuje da mogućnosti pronalaska prostora za pesničku produkciju još uvek nisu iscrpljene. Takođe, ispostavlja se kao indikativna činjenica da se profilisane izdavačke kuće koje se bave isključivo poezijom formiraju izvan Beograda, a da je situacija na beogradskom književnom prostoru uslovljena letargičnim, nedelatnim odnosom u kome se ideja o marginalizaciji poezije prihvata bez istinskog preispitivanja i gde se poezija više nego na drugim mestima na izvestan način getoizuje. Najbolja svojim preciznim konceptom, objavljenim knjigama, autorskim i uredničkim timom, kao i kraljevačka Povelja ili čačanski Gradac, prevazilazi lokalne okvire. Glavni i odgovorni urednik celokupne edicije je Vasa Pavković, a gostujući urednici pojedinačnih knjiga su Ana Ristović i Nikola Vujčić. U prvom kolu objavljeno je pet knjiga, već poznatih i afirmisanih pesničkih imena: Čarna Popović: Belo blato, Ana Seferović: Zvezda od prah šećera, Jasmina Topić: Dok neko šapuće naša imena, Dejan Čančarević: Sto malih pesama i Jasna Milićev: Ne brinem više. Publikovanje pesničkih zbirki pratile su promotivne akcije od klasičnih promocija, preko, novinskih, tv i radijskih razgovora, do facebook stranice i android aplikacija za svaku od pojedinačnih zbirki. Ovako organizovano delovanje pokazuje vrlo preciznu i savremenu svest tima Najbolje o tome kako se može raditi u poetskom polju u smislu izdavaštva i promovisanja, a kvalitet objavljenih knjiga u prvom kolu daje početni dignitet ovom važnom projektu.

Dok neko šapuće naša imena peta je zbirka pesama Jasmine Topić (1977). Obimna i ciklizirana zbirka donosi poeziju sentimentalističko-intimističkog izraza koja se kreće u poetičkim okruženju formiranom prethodnim zbirkama autorke. Pesnikinja ovde zadržava (neosimbolističku) liričnost svog izraza i žensko lirsko ja koje saopštava individualističko iskustvo ženskosti u svetu, ali i u polju kulture. Junakinja poezije Jasmine Topić nastupa sa pozicija uglavnom stabilnog subjektiviteta, koji je delimično zaljuljan melanholijom (opet tipičnim određenjem ženskosti), obeležjem koliko njene emotivnosti, toliko i pogleda na svet. Čulni i intelektualni opažaji i saznanja koji se transponuju u literarni govor ovde se pronalaze između doživljaja svakodnevnog iskustva i onih koji nastaju u polju kulture, a povodom muzike, slikarstva, književnosti. Ovako grupisane činjenice svakodnevnog života preobraćene u poetsko čine ličnu sobnu mitologiju ove poezije sastavljenu od predmeta, doživljaja prostora i estetskih realija. Postupak kojem autorka pribegava u saopštavanju i artikulaciji iskustvenog u literarno jeste dominantno korišćenje lirizovane naracije, ali i implementacija putopisnih strategija u lirsku pesmu. U tom smislu stih: kako izgleda grad opisan iz sobe može se uzeti kao početna upitanost autorke, iz koje izrastaju poetičke realizacije. U oblikovanju ovih opažajnih činjenica često se mešaju spoljašnje i unutrašnje iskustvo, svest i podsvest, intuitivna i osetilna saznanja sa racionalnim, a junakinja ove zbirke se kreće putanjom sopstvo-spoljašnjost-sopstvo. Međutim, autorka se ovde ne zadržava (samo) na pozicijama ženskosti, te se svet njene poezije može posmatrati i kao literarno doneto opšte iskustvo intelektualca/ke u savremenom društvu. Širini pogleda i pozicije u ovoj zbirci doprinosi i suptilno izvedena društvena angažovanost stihova gde se autorka osvrće na društvene fenomene, što je posebno vidljivo u onim pesmama u kojima su jedna od tema susreti različitih (izmeštenih) kultura, koji su mogući tamo gde nijedna od njih nije na svom matičnom prostoru. Podjednako o savremenom prostoru i vremenu govore i pesme u kojima autorka kao temu uzima površnost međuljudskih odnosa i ljudsku usamljenosti, koja je sve veća i pored, ili možda upravo zbog, svih informatičkih dostignuća kojima smo naizgled povezani. Pesme su realizovane uglavnom dužim slobodnim stihom iz koga nije izostala interpunkcija i svrstane su u cikluse u kojima je grupisanje izvršeno na osnovu tematske srodnosti pesama u njima. Objedinjujući faktor u zbirci je pesnički glas, zajednički ton pesama i dosledno sprovedena lirizacija izraza. Potrebno je napomenuti da ciklusi imaju svoju unutrašnju dinamiku, ali da zbog tematske srodnosti pojedinih ciklusa, kao i ujednačenosti tona, ipak izostaje dinamika na nivou celokupne zbirke, posebno kada se ona čita u jednom dahu. Jasmina Topić postiže veći efekat kraćim ili fragmentarnijim pesmama, onima koje imaju razlomljenu naraciju, značajniji upliv asocijativnosti i sećanja, isečke opažanja, kao i u onima koje su pojačane retoričnosti i (naizgled) polifoničnog glasa. Dok neko šapuće naša imena, u polju poetskog izraza koji neguje autorka, zrela je i osobena zbirka u kojoj je pesnikinja uglavnom uspela da se izbori sa izazovima intimističkog i sentimentalističkog govora, te da ne sklizne u njegove zamke preterane ispovednosti i patetizacije.

Treća knjiga Čarne Popović (1989), a druga njena knjiga poezije, Belo blato, objavljena je sa rednim brojem jedan u ediciji Najbolja. Autorka je čitalačkoj publici poznata i možemo reći da poseduje sve prepoznatljiviji poetički manir, kao i da je njena poezija propraćena značajnim recepcijskim procesima. Prva pesnička knjiga Čarne Popović, objavljena na konkursu Prva knjiga Matice srpske 2010. godine, nudila je nekoliko poetičkih pravaca i rukavaca u kojima je mogao da krene dalji pesnički razvoj i dalja poetička istraživanja ove pesnikinje. Poezija koju je pisala pre i tokom rada na prvoj knjizi, a koja je objavljivana u periodici, takođe je svedočila o mogućnostima pesnikinje da vlada različitim načinima i diskursima poetskog govora i o njenoj stvaralačkoj radoznalosti. U ranijim radovima Čarne Popović postojale su pesme koje su se poigravale avangardnim tehnikama, fragmentarnošću stiha, identitetskom upitanošću, ali su dominantnije ipak bile one koje su nastale na tragu izraza koji bismo mogli da imenujemo kao ispovedno-ljubavna lirika. U svojoj drugoj pesničkoj zbirci Čarna Popović u potpunosti radikalizuje svoju poetiku svodeći je upravo na ovaj drugi sentimentalističko-ispovedni lirski modus odbacujući onu eksperimentalniju poetsku liniju ka kojoj je pokazivala afinitete u ranijim radovima. Belo blato je neciklizirana zbirka pesama dosledno oslobođena interpunkcije i velikog slova, kao i ujednačenog tona i tematike, bez meandriranja u postupku i temi. Pesme su ispevane iz pozicije ženske subjektivnosti i tematizuju tipizirane mladalačke dileme i rodne uloge, gde ova poetička obrada počiva na neupitnom i podrazumevajućem prihvatanju svakodnevnih relacija, životnih uloga i problema muško-ženske komunikacije. Svet ove zbirke je svet običnog, svakodnevnog života kroz koji autorkina lirska junakinja pokušava što bezbolnije da se kreće i da se, usled sopstvene emotivne nesigurnosti, snađe. Lirski glas ovih pesama je ženski glas „glavne junakinje“ čitave zbirke, a ona je zaljubljena, usamljena, ljuta, rasejana, zapitana i najčešće okrenuta ka muškarcu koji je ovde dat u obrisima i često kao tematizovano odsustvo i želja. Dominantni pesnički postupak je introspektivna naracija, mestimično fragmentizovana, koja ritam stiha ovih pesama približava proznom izrazu. Čarna Popović je u ovoj zbirci najbolja u onim pesmama u kojima se poigrava sa okoštalim jezičkim izrazima i preokreće ih na duhovit i često ironičan način, takođe, inteligentno izvedene poente i otvorena tematizacija erotike i seksa elementi su ove zbirke koji njenu poetiku izdvajaju od ostale produkcije. Međutim, ukupan utisak pred ovom knjigom je nedovoljna strogost autorke prema sopstvenom stvaralaštvu i čini se nedovoljan rad na pesmi nakon tzv. prve ruke. Čini se da bi niz pesama ostavljale snažniji utisak da su motivi pažljivije odabrani, pesničke slike brižljivije izgrađene, a jezik oneobičen ili barem jednim delom učinjen manje prozirnim. Ova vrsta nedorađenosti posebno je vidljiva u onim ostvarenjima u kojima prevladava obrada svakodnevnih utisaka i prolaznih misli, gde nije u dovoljnoj meri ostvarena poetička i jezičko-stilska transpozicija kako bi se prevazišla početna običnost. Ipak, potrebno je pomenuti da, kao i Jasmina Topić, i Čarna Popović neguje tradicionalniju lirsku poeziju sa stabilno uspostavljenim ženskim identitetima i jezičkim zakonomernostima, koja u okruženju drugačijih radikalnih poetika i pesničkih diskursa zauzima bitno mesto u polju srpske poezije.

Ukoliko bi bilo potrebno rangirati knjige u prošlogodišnjoj produkciji, pesnička knjiga Zvezda od prah-šećera našla bi se u samom vrhu ove liste. U ovoj knjizi Ane Seferović (1976) možemo pronaći elemente stila i postupka njenih prethodnih knjiga, što obezbeđuje svojevrsni kontinuitet u stvaralaštvu, kao i prepoznatljivost i osobenost poetike ove pesnikinje, ali je neophodno konstatovati da je autorka ovom zbirkom, tj. celokupnom ostvarenom poetičkom realizacijom u njoj, napravila, uslovno rečeno, korak više (ili dalje) u odnosu na prethodne knjige. Tipografski svedena zbirka, bez velikog slova i oslobođena jednog dela interpunkcije, komponovana je ritmičnom smenom kraćih i dužih nenaslovljenih pesama ulančanih u jedinstvenu strukturu, što je približava poemi i ukazuje na konceptualni pristup pesničkoj knjizi. Zvezda od prah-šećera je pesnička knjiga koja se bavi destabilizovanom, decentriranom egzistencijom i subjektivnošću. Pesnički postupak koji Ana Seferović primenjuje i pesničke slike koje kreira najopštije se mogu podvesti pod fragmentarno, međutim izražena fragmentarnost u ovim pesmama ne kreira nepovezane strukture, već, naprotiv, izgrađuje svet jedinstvene atmosfere gotovo precizno koordiniran kao svet između, i to između dva vremena, dva prostora, dve destinacije, dve misli, dva sopstva. Pesme u ovoj knjizi bi uslovno mogle da se podele u dve grupe, one u kojima postoji „glavna junakinja“ – žena, zvezda, heroina, poetesa, istovremeno i realna i snovidna – o kojoj lirski glas dominantno saopštava u trećem licu, i na one pesme dekonstruisane deskriptivnosti koje se bave detaljima, opažajnim situacijama, popisivanjem i katalogizacijom. Na taj način, kretanjem u dva isprepletana toka, dobijamo podjednak čitalački uvid u subjektivitet i njegovo okruženje. Za razliku od polifoničnog i dijalogiziranog glasa u poeziji Tamare Šuškić, čija poezija ima sličnosti sa poezijom Ane Seferović, ovde je zadržana izvesna stabilnost lirskog glasa. Zajednička karakteristika većine pesama ove pesničke knjige jeste prisustvo duha grada, bilo kao direktno prisutnog toposa i teme, bilo kao mesta dešavanja ili, pak, kroz odsustvo, kao suprotnosti tematizovanim izvan-gradskim predelima. Urbanom gradskom prostoru pesnikinja pristupa kao značajnom poetskom događaju, kao svojevrsnoj pozornici i mitološkom prostoru. Takođe, kao bitno obeležje ove knjige trebalo bi izdvojiti specifičnu konstrukciju ženskog identiteta ostvarenu nenametljivo i suptilno, koji je povezan sa pomenutim pesničkim prostorima i toposom putovanja, u koje je istovremeno smešten i iz kojih se stvara, jer pored toga što je Zvezda od prah šećera zbirka o ženskom (i ne samo ženskom) identitetu, to je i zbirka koja predstavlja svojevrsni dekonstruisani i decentrirani putopis u stihovima. Nestabilnost (ženskog) identiteta, kao i performativnost subjekta u savremenom svetu, tematizuje se u ovoj knjizi izmeštanjem ženskosti i subjektiviteta iz jedne uloge ili statične pozicije, nomadizacijom, pokretanjem i slanjem na put, smeštanjem u međuprostore i na usputne stanice. Poezija Ane Seferović ukazuje na efemernost i nestabilnost sadašnjeg trenutka i trenutne egzistencije koja je istrošena u izloženosti, performativnosti i javnosti, te je misao o sadašnjem trenutku jedino moguća kao utopija. Kao jedno od misaonih ishodišta ove pesničke knjige nazire se zaključak da se sve vreme radi o postojanju između prošlosti (koja je u sećanjima i snovima) i budućnosti (koja je podjednako u snovima, kao i u nagoveštajima, željama, težnjama, mirisima).

Pesnička knjiga ROAD AND FAMILY SONGS Tamare Šuškić (1981), objavljena u ediciji caché, komponovana je od 26 nenaslovljenih pesama dominantno oslobođenih interpunkcije, izgrađenih jednoobraznim pesničkim postupcima i jedinstvenog tona i atmosfere. Ovi elementi ukazuju na dvostruku mogućnost čitanja i tumačenja knjige kao poemične strukture koja poseduje unutrašnje jedinstvo i dinamiku ili kao zbirke odvojenih pesama. Naslov, ipak, svojom množinom suptilno sugeriše da se radi o pojedinačnim pesmama, ali unosi drugu vrstu žanrovske nestabilnosti nazivajući celine u zbirci engleskim terminom vezanim za pop muziku, više nego za književnost: songs, umesto poems. Jedan od ključnih elemenata ove zbirke koji učestvuju u stvaranju, uslovno rečeno, opšte atmosfere knjige, možemo pronaći u uticaju i slojevima pop kulture, filma, fotografije, muzike. Celine u ovoj knjizi su fokusirane kako naslovna sintagma konstatuje na dva polja, koja nisu nužno razdvojena, na porodicu i putovanje, a kao zajednički imenitelj pojavljuju se ljubavnički odnosi. Onome što se u svakodnevnom jeziku medijske i pop kulture naziva porodičnim, na primer u sintagmama poput porodični film, a što, takođe, podrazumeva određeni korpus neupitnih vrednosti i emanira slike bezbrižnog i srećnog porodičnog okruženja, ovde je uglavnom pervertovano i dato u ironijskom tonu. Sa druge strane, sintagma road songs ovu zbirku pesama povezuje sa žanrom road filma, kao i road književnosti koji su se krajem 50-ih i tokom 60-ih godina formirali u američkoj kulturi i koji su ostvarili veliki uticaj na umetnost druge polovine XX veka. Suptilno se nadovezujući na motiv easy rider-a, pobunjenika i romantika, pesnikinja izgrađuje skitnički decentrirani subjekt kao glavnog junaka/junakinju svoje poezije, koji često ima položaj posmatrača izuzetne radoznalosti i opažajnih mogućnosti. Pomenuti skitalački duh daje osnovu za preispitivanje narativnosti, njenu razgradnju i usitnjavanje do koga se dolazi primenom postupka koji podseća na usporavanja frejmova, tako da se gubi ono što pojedinačne slike povezuje, a ostaju kratki zamrznuti isečci koji se ritmično smenjuju. Ovo raslojavanje i fragmentizovanje naracije jedan je od najuspelijih nivoa ove zbirke. Poigravanje sa naracijom povezano je sa tehnikom (iz/raz)gradnje pesničke slike, a mešanje stvarnosnih ravni, bilo vremenskih bilo prostornih sa teorijom simulakruma kojom je inspirisana poezija i prethodnog perioda u stvaralaštvu ove autorke. Brisanje granica između stvarnosti slike i realiteta, preslikavanje slike u stvarnost i stvarnosti u sliku kreira hiperrealističan ambijent poezije u ovoj zbirci, koji je nagovešten već uvodnom pesmom u knjizi. Ovo brisanje granice je omogućeno između ostalog i tematizacijom putovanja i to takvog kretanja koje je najčešće samo sebi cilj i koje postaje potraga za onim čega nema, život na putu, suprotnost svakodnevnom porodičnom životu, postaje život između (svetova). Ukoliko se ova zbirka čita „u dahu“ kao jedinstvena celina, onda se radi o poetički uspelom rukopisu koji se ostvaruje kao dinamična struktura koja ima čitalačku potentnost od početka do kraja, međutim, ukoliko se posmatraju delovi ove celine kao pojedinačne pesme, tj. onako kao su oni formalno izdeljeni u samoj knjizi, onda moramo konstatovati da su duže pesme razvijenije strukture i bogatije atmosferičnosti uspelije od onih kraćih celina koje se često svode na skicu, kroki neke situacije i nemaju onu asocijativnost i slojevitost koja karakteriše razvijenije jedinice u ovoj zbirci.

U prethodne dve godine Bojan Vasić (1985) je u okviru samizdat edicije caché objavio dve knjige: Tomato (2011) i Ictus (2012). Na prvi pogled ove dve pesničke knjige, osim što su samostalno izrađena autorska izdanja, nemaju previše sličnosti i mogu se učiniti kao knjige posve različite, počevši od grafičkih rešenja, strukture i kompozicije, pa do pesničkog izraza i stilskih osobenosti. Uopšteno gledano, pogled spolja zaista može da dovede do ovakvog zaključka ili čak do toga da se ove dve knjige nalaze na suprotstavljenim krajevima zamišljene poetičke linije, koja bi vodila od bogatstva primenjenih modela i tehnika, pa do svedenosti teksta. Međutim, na suštinskom, dakle, poetičkom i misaonom nivou, pa čak i na nivou tehničke realizacije, ove dve pesničke knjige stoje u dosluhu, imaju niz sličnosti ili ako dopustimo slobodniji govor, deo su istog projekta. Poput knjige Tomato, i Ictus brižljivo neguje više nego važne i semantički značajne paratekstualne elemente, ali je i knjiga-koncept, kako formalni, tako i stilsko-poetički; i to takav koncept koji se čita iz sredine, u bukvalnom smislu ovih reči. (Egzemplarno se, čak i na uzorku koji bi obuhvatio samo izdanja iz 2012. godine, može pokazati, a što je u tekstovima o novoj srpskoj poeziji uočeno, da je jedna od ključnih odlika nove srpske poezije stvaranje knjiga koncepata, a ne zbirki pesama.) U središtu knjige nalazi se ilustracija koja se može razumeti kao (obrnute) korice knjige od koje se u dva smera kreću dva odvojena dela: Soneti iz oseke i Bele barikade. Oba dela na formalnom planu podrazumevaju utvrđene i prepoznatljive pesničke forme: sonetni venac i poema. Sa stanovišta eksperimentisanja na formalnom nivou za tumačenje je inspirativan odabir upravo ove dve književne vrste: dok sonetni venac podrazumeva najformalniju i izrazito determinisanu strukturu među književnim formama, poema je po sebi neuhvatljiva struktura, bez jasno definisanih odlika, slobodnija forma nastala oslobađanjem književnog izraza, koja sadrži elemente sva tri žanra. U Ictusu postoji izražena napetost između forme i sadržine i deo značenja ove zbirke uspostavljaju se upravo u okvirima ove prenapregnute formalno-semantičke strukture. Sličan postupak, samo u obrnutom smeru formalne destabilizacije i realizovan drugačijim poetičkim rešenjima postojao je i u prethodnoj Vasićevoj zbirci Tomato. Soneti iz oseke predstavljaju reakciju savremenog pesnika na izazov koji (savršena) forma sonetnog venca pred njega stavlja. Kada se izuzme obrnuti raspored soneta, Vasić je većinu formalnih odlika zadržao, s tim što je svoj venac oslobodio rime i vezanog stiha i što je, još važnije, umesto ljubavne tematike i idealne madone u centru ovih soneta slobodnog stiha pozicionirao duboko usamljenički subjektivitet i intimistički mikrokosmos. Za razliku od fragmentarnosti i hermetičnosti diskursa soneta, poema Bele barikade predstavlja dinamičniju i čitalački prohodniju strukturu. Vasić u ovoj dvanaestodelnoj poemičnoj strukturi reaktivira junaka iz poslednjeg ciklusa svoje prve zbirke. Gubec, istorijska ličnost, vođa bune, ovde postaje paradigma pobunjenika i revolucionara, sa kojim se glavni junak poeme delimično izjednačava, a Bele barikade tematizuju revoluciju i (post)revolucionarno iskustvo, kao i sudbinu revolucionara, ali i tragizam u podeljenosti na intimno i javno delovanje društvenih posvećenika. Lirski junak ove poeme zamišljen je kao neko ko je u stalnom kretanju, što donosi uzbudljivu dinamičnost i ubrzani ritam ovoj poemi, sličan ritmu ekspresionističkog teksta, a njegova sudbina, kao i ugrađeni podtekst ruske revolucije s početka veka, postavlja pitanja o mogućnostima revolucionarnog i o belim barikadama (ili gardama) koje nastoje da ove tokove zaustave. Bogata asocijativnost toponima i (re)kreiranih pesničkih slika ukazuje na višeslojnost ove zbirke i na njene veze, kako sa književnim delima prošlosti, tako i sa filozofskim idejama kojima se promišlja srodna tematika.

Vladimir Stojnić – FRAGMENTI ČITANJA
(Bešić, Tucić, Čančarević)

U knjizi-poemi Golo srce Alen Bešić (1975) koristi neosimbolističke poetske tehnike stvarajući tako lirske pesme visoke stilske iznijansiranosti. Jezik ove knjige je metaforički gust, obiluje slikovitošću, a dominantni tonovi su kontemplativni i meditativni. Drugim rečima, u knjizi Golo srce na delu je istovremena pregnatnost u deskripciji unutrašnjeg sveta junaka i onoga što ga okružuje, i stišanost glasa tog junaka. Tema knjige se realizuje kroz fluidnu potragu za jednim neuhvatljivim vremenom u kojem se mešaju fantazmagorični svet sećanja, fikcije, toposa Mediterana i (re)konstruisanja detinjstva. Kroz celu knjigu problematizuju se odnosi stvaranja i teksta prema svetu i pojavnosti, a razrešenje ove dihotomije pokazuje se kao utopija u kojoj se svet i tekst međusobno nadopunjuju, budući da su ultimativno nerazlučivi. Golo srce je necikliziran, uniformni pesnički tekst, podeljen u 30 pesama od kojih svaka broji 18 stihova, i koje su ispevane u ujednačenom intonativnom i stilskom registru. Pesme su propraćene sa 28 ilustracija, odnosno isečaka fotografija na kojima su prikazane samo oči. Oči koje se nalaze na fotografijama sa leve strane knjige pripadaju autorima čije stihove pesnik preuzima i obeležava kurzivom u svojim pesmama na desnoj strani knjige. Na taj način, kroz multimedijalni karakter knjige, sugerisan je simbolički susret tela i pisma, izloženost teksta pogledu onoga koji pretenduje na značenje jednog dela tog teksta. Knjiga Golo srce Alena Bešića, i pored mestimične preteranosti i izveštačenosti poetskih figura, jednim tradicionalnijim pesničkim pristupom uspešno progovara o najznačajnijim temama i problemima savremene književnosti, o problemima stvaranja i mogućnosti smisaonog obuhvatanja sveta. Pored sve većeg broja takozvanih eksperimentalnih generacijskih poetika koje ponekad nekritičko poverenje polažu u jezički automatizam i fragmentarnost, knjiga Golo srce ukazuje se kao potrebna i značajna u pesničkoj produkciji 2012. godine.

Siniša Tucić (1978) u novoj knjizi Metak postavlja drugačije poetičke osnove od onih iz prethodne knjige, Nove domovine koje je karakterisala brzina smenjivanja iskaza, njihova proliferacija i međusobna neuzglobljenost. Nasuprot tome, jezik nove knjige je transparentan, narativan i sveden. Naracija u Metku Siniše Tucića koristi se u cilju ostvarivanja dramske strukture nekih pesama u kojima se diskretno javljaju: postavka, zaplet, uslovno razrešenje i poenta. Tematika knjige gradi se oko lirskog subjekta koji se nalazi u sadašnjosti sa svim njenim trivijalnostima, ali doživljenoj kao da je neka vrsta post-istorijskog vremena u kojem je navodnu avangardnu prošlost smenila rezignacija i ravnodušnost. Neposrednost izraza, u kombinaciji sa duhovitošću, ponegde i ironijom, karakteriše pesme koje pokušavaju da se izgrade, upravo, na ostacima, poetičkim ruševinama vremena koje više ne može donositi iznenađenja. Pa ipak, sa punom svešću da poezija nije i nikad ne može biti nevina, pesnik koristi činjenice književne istorije kao što je slom međuratnih književnih pokreta, ili kulture, kao što je malograđanski mentalitet, kako bi saopštio svoje stavove i bio angažovan. Upravo dilema o tome da li je svrsishodno delovati ili ne, pokazuje snagu angažmana u Tucićevoj poeziji koji uglavnom nije dogmatski, niti jednoznačan. Pomenuti lirski subjekat javlja se u dvostrukim inkarnacijama jednine i množine, a njihovo smenjivanje simbolički problematizuje razapetost identiteta između individualizma i pripadnosti kolektivitetu. Čini se da bi pesme iz knjige Metak bile ubedljivije, čak i u smislu angažmana, uz nešto veću stilsku brižljivost prilikom njihovog sastavljanja. Pa ipak, brojne kvalitete nove Tucićeve knjige ne mogu umanjiti evidentno skromnija leksika, povremena monotonija intonativnih rešenja, kao ni autorsko-lektorski nemar, odnosno greške/nedoslednosti u upotrebi interpunkcije i velikog slova na početku stiha.

Sto malih pesama, nova knjiga Dejana Čančarevića (1975), pesnika koji je prepoznatljiv po autentičnom i upečetljivom izvođenju sopstvene poezije, zaokružuje jednu pesničku celinu, najavljenu u prethodnoj zbirci ovog autora. Ta prethodna knjiga, Svakodnevlje objavljena je krajem 2009. u izdanju Pesničenja i sastavljena je od četrdesetak pesama od kojih su mnoge sada preštampane u Sto malih pesama. Svakodnevlje se tako, sa današnje distance, javlja kao najava, odnosno kao poetička prethodnica novog pesničkog projekta Dejana Čančarevića. Pesnik u novoj knjizi pravi zaokret u odnosu na poeziju iz prve dve knjige: Gravitacija (2005) i 1871. Naracija. Patriotizam (2007). Ove knjige su ispisane tehnikom naracije koja je dovela do dužih pesama uz čestu očuđenost, fragmentaciju i promenu subjekatskih perspektiva, što je ovim pesmama dalo specifičnu, psihodeličnu atmosferu. Sa druge strane, Sto malih pesama je rukopis koji pesničku pažnju fokusira na detalj, dat najčešće u retorički artificijelnom tonu, eliptičan i jezgrovit u pokušaju izgradnje jednog post-celanovskog jezikotvorstva. Kao što i sam naslov govori, knjiga je sačinjena od tačno sto pesama relativno ujednačenog diskursa, što nedvosmisleno ukazuje na to da je reč o pesničkom projektu, generaciji svojstvenom konceptualnom pristupu komponovanju knjige koji upućuje kritiku ideji spontanog nastanka poezije. Sve pesme sastavljene su od svega nekoliko stihova u kojima dominira jezička ekonomija, ali istovremeno i retorička pregnantnost izraza, na granici sa hermetizmom. Zaumnost pesničkog govora upisuje Ćančarevića, kako je to kritika već primetila, u onu liniju domaće poezije koja se može pratiti od Kodera, preko Nastasijevića, pa do Pope. Pa ipak, ono što je ključno za knjigu Sto malih pesama jeste ironija upućena ovakvom hermetično-zaumnom načinu pesničkog govora, kroz njegovu pervertovanu i svesno predimenzioniranu upotrebu. Ta ironija očituje se u prenapregnutosti i izveštačenosti tona, u brojnim neologizmima, inverziji reda reči i iznad svega: u obilatoj upotrebi instrumentala koji simbolički progovara o zloupotrebi, odnosno instrumentalizaciji poezije. Ironija sugeriše da je i u hermetičnom minimalizmu Čančarević ostao dosledan angažmanu spram nacionalizma, naše ratne prošlosti i uopšte: desnih ideologija, odnosno onih diskursa koji često koriste upravo ovakvu vrstu jezikotvorstva.