Agon broj 6
- specijal posvećen ženskoj poeziji -


broj uredili: Jelena Milinković i Vladimir Stojnić

uvodna reč

          Ovaj broj časopisa Agon je koncipiran kao tematski broj i u celini je posvećen ženskoj poeziji. Tema ženske poezije je izabrana, sa jedne strane kao izrazito aktuelna zbog društvenog konteksta iz kojeg nastaje i koji je prati, i sa druge strane kao zanimljiva i izazovna za proučavanje zbog specifičnih modela poetskih izraza koje obuhvata. I pored svoje aktuelnosti i sve veće zastupljenosti, ovakav partikularan pristup poeziji još uvek nije obezbedio razumevanje i proučavanje u široj književnoj javnosti, proučavanje koje bi bilo zasnovano na teorijskim osnovama iz kojih takav pristup i proističe. Često se feminističke poetike posmatraju kao isuviše trendom određene i jednostrane, čime se postavljaju na marginu književnosti. Ovakvim pristupom se zanemaruju poetičko-estetski elementi i varijabilnosti izraza koji nastaju kao posledica svesti o rodnom određenju stvaranja. Vrsta književnog izražavanja koja se definiše kao feministički diskurs ili šire kao radikalne pesničke prakse nastaje prelamanjem mnogobrojnih savremenih teorijskih ideja. Ovakve poetike su izgrađene na multidisciplinarnosti i teorijskoj polifonosti koja se u savremenom svetu projektuje, kako kroz modele umetničkog izražavanja, tako i kroz teorijske modele kojima se pomeraju granice naučnih disciplina, a zbog kojih se teorija književnosti sve više kreće ka studijama kulture. Ženskim stvaralaštvom se u Srbiji najčešće bave književno-kulturne organizacije kojima je to najdominantniji predmet proučavanja, ali i razlog nastanka i delovanja. Vrlo retko se časopisi i drugi oblici književnih aktivnosti kojima to nije osnovno polje interesovanja odlučuju za bavljenje ovom temom. Smatramo da je upravo zbog toga značaj objavljivanja ovog temata u časopisu Agon još veći. Jedan pogled spolja na žensku poeziju, izvan navedenih organizacija ili sa ruba predmetnog sistema, kako to Derida kaže, može biti koristan i može pružiti drugačiju perspektivu. Imamo potrebu i da ovom prilikom skrenemo pažnju da nam namera nije bila izjednačavanje, niti bilo kakva pojmovna fuzija feminističke poezije sa poezijom koju pišu žene uopšte. Raznolikost koja se ogleda u izboru mladih pesnikinja u ovom broju svedoči o ovome. Ipak, smatramo da bi bilo neozbiljno predstavljati žensku poeziju danas bez znatnog bavljenja pojavom kakva je feminizam. U tom smislu, i sama ideja zasebnog i samostalnog predstavljanja najrazličitijih ženskih poetika je feministička u svojoj biti, pa bile te poetike zasnovane na drugačijim osnovama od feminističke ili ne.    
          Standardna podela na tri rubrike časopisa Agon nije menjana u ovom specijalu, kao što nije menjan ni njihov redosled. Jedina promena je ona koja se tiče funkcionalnosti rubrike poezija. U dosadašnjim brojevima, ova rubrika je bila koncentrisana na ekskluzivnost predstavljanja pesnika/inja kroz imperativ premijernog objavljivanja poezije. Uloga ove rubrike u Agonu koji je pred vama je donekle promenjena težnjom da korespondira sa anketom koju objavljujemo u rubrici o poeziji. Ideja priređivača broja je bila da se pesnikinje koje su učestvovale u anketi, pesmama predstave kroz identičan redosled u rubrici poezija koja prethodi samoj anketi, i koja može imati ulogu njene ilustracije. Pesnikinje Tamara Šuškić i Ana Seferović su zastupljene nešto obimnijim izborima jer su te pesnikinje priređivačima dostavile ranije neobjavljene pesme, koje premijerno možete čitati u ovom broju časopisa. Pesme Danice Pavlović ranije nisu objavljene u okviru knjige, ali su štampane u domaćoj periodici. Ostale pesnikinje su zastupljene pesmama koje su preuzete iz njihovih najnovijih i relativno poznatih knjiga, pa smo smatrali opravdanim da ove autorke budu zastupljene nešto manjim brojem pesama. Koristimo ovu priliku i da se zahvalimo svim pesnikinjama koje su učestvovale u anketi i koje su uredništvu svesrdno pomagale pri izboru pesama. Posebnu zahvalnost izražavamo zagrebačkoj autorki Dariji Žilić, koja u svom tekstu analizira savremene regionalne poetike zasnovane na antitradicionalizmu i time nam daje jedan širi pregled poezije mladih autora u okruženju.
          Možda je još veća ona zahvalnost koju dugujemo pesnikinji i teoretičarki Dubravki Đurić bez čije saradnje rubrika o poeziji svakako ne bi imala oblik koji ima. Dubravka Đurić je imala veliku ulogu u priređivanju onog dela rubrike o poeziji koji se bavi američkim autorkama i njihovom uticaju na žensku pesničku scenu u Srbiji. U tom smislu se zahvaljujemo i gospođi Kler Luis Evans (Claire Lewis Evans) sa Univerziteta Alabama (The University of Alabama), koja je omogućila nesmetano objavljivanje prevoda tekstova koji su objavljeni u knjigama ovog američkog izdavača.
         Uživajte u čitanju!

Jelena Milinković i Vladimir Stojnić